ساکارز چیست و چه تفاوتی با شکر سفید دارد؟

ساکارز یکی از انواع مختلف قندها به شمار می‌رود و درواقع رایج‌ترین نوع آن‌هاست. این ترکیب آلی ازنظر علمی دی ساکاریدی است که از دو مونوساکارید گلوکز و فروکتوز تشکیل شده است. همچنین فرمول مولکولی آن به‌صورت C₁₂H₂₂O₁₁ شناخته می­شود. درست مانند سایر قندها از طریق فتوسنتز در گیاهان تشکیل شده و به تأمین انرژی گیاه نیز کمک می‌کند.

ساکارز کجا یافت می­شود؟

مواد غذایی طبیعی مانند میوه‌ها و سبزیجات حاوی مقادیر مختلفی از این ماده هستند. به‌عنوان‌مثال گلابی دارای فروکتوز بالاتری نسبت به ساکارز و گلوکز است. گوجه‌فرنگی فاقد این ماده بوده درحالی‌که چغندرقند تنها حاوی ساکارز می­باشد. به همین دلیل است که از آن همراه با نیشکر برای تولید قند و شکر استفاده می‌شود.

تفاوت ساکارز با شکر سفید

در بسیاری از مجامع، عبارات ساکارز و شکر تحت یک عنوان شناخته می‌شوند، بااین‌حال تفاوت‌هایی بین این دو واژه وجود دارد. ساکارز معمولاً به‌صورت شربتی قهوه‌ای رنگ است که مقادیری پروتئین و ویتامین در آن وجود دارد. همچنین به‌صورت طبیعی در میوه‌ها و سبزیجات حاوی مواد مغذی، مواد معدنی و فیبر موجود است که دارای ارزش غذایی بالایی هستند. این در حالی است که شکر تصفیه‌شده یا شکر سفید به‌صورت کریستال­های سفیدرنگی است که ملاس آن جدا شده و فاقد پروتئین، ویتامین، فیبر و به‌طورکلی هرگونه مواد مغذی می‌باشد.

آیا ساکارز نوعی کربوهیدرات است؟

پاسخ این سؤال مثبت است و باید گفت این ماده نوعی کربوهیدرات نیز محسوب می‌شود. کربوهیدرات‌ها از کربن، هیدروژن و اکسیژن تشکیل شده‌اند و یکی از سه نوع مولکولی هستند که می‌توانند در بدن به همراه چربی و پروتئین به انرژی تبدیل شوند. یک قاشق چای‌خوری از آن حاوی چهار گرم کربوهیدرات با 16 کالری می‌باشد.

بدن انسان کربوهیدرات‌ها را در طول هضم به گلوکز تجزیه می‌کند که منبع اصلی انرژی برای سلول‌ها محسوب می‌شوند. مولکول قند و ساکارز، نوعی کربوهیدرات ساده است و به همین دلیل به‌سرعت تجزیه‌ می­شود. بنابراین تجزیه و هضم سریع آن در بدن انسان باعث افزایش چربی و قند خون خواهد شد. از طرفی نیز فیبرها و نشاسته‌ها نمونه‌هایی از کربوهیدرات‌های پیچیده هستند. به همین دلیل متخصصان حوزه سلامت تأکید دارند که گلوکز موردنیاز بدن از طریق ساکارز موجود در میوه‌ها و سبزیجات تأمین شود تا فیبر موجود در آن‌ها باعث تجزیه کندتر آن شده و خطر افزایش قند خون در بدن را کاهش دهند.

چه تأثیری بر بدن انسان دارد؟

مهم نیست که آن را چگونه مصرف می‌کنید. آنزیمی در بدن شما بنام سوکراز وجود دارد که ساکارز را به گلوکز و فروکتوز تجزیه می‌کند. مسیرهای متابولیکی این مولکول‌ها در بدن از هم جداشده و گلوکز وارد قسمتی از جریان خون در محل ترشح انسولین می‌شود. انسولین نیز به انتقال گلوکز به سلول‌های بدن برای تولید انرژی و یا ذخیره به‌عنوان گلیکوژن کمک می‌کند. از طرفی فروکتوز عمدتاً توسط کبد و روده متابولیزه شده و در درازمدت می‌تواند با تولید چربی، کبد را نسبت به انسولین مقاوم سازد. لذا مصرف بیش‌ازحد آن به‌عنوان یک قند افزوده، اثرات نامطلوبی مانند افزایش قند خون و مقاومت به انسولین را دربرداشته باشد.

مقاومت به انسولین شامل خنثی شدن سلول‌ها نسبت به اثر آن می‌باشد. این عامل باعث ایجاد سطوح بالایی از انسولین در درازمدت شده و درنتیجه تأثیرات منفی فراوانی را بر روی سلامت بدن انسان به همراه دارد.

کاربرد  در صنعت

کاربرد آن به‌صورت تجاری در صنایع بی‌شماری وجود دارد. اما تنها دو صنعت غذایی و دارویی را می‌توان نام برد که وابستگی قابل‌توجهی نسبت به آن دارند. در صنعت داروسازی، به‌عنوان یک افزودنی برای برخی از داروهای خوراکی و داروهای مربوط به کودکان مورداستفاده قرار می‌گیرد. همچنین استفاده از این ماده در صنایع غذایی نیز از آبمیوه‌ها و نوشابه‌ها گرفته تا آب‌نبات‌ها و شکلات‌های مختلف (به‌استثنای محصولات غذایی بدون قند) به‌وفور دیده می‌شود.

جمع­ بندی

ساکارز در بسیاری از مواد غذایی روزمره ما به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم مورداستفاده قرار می‌گیرد. همان‌طور که گفته شد، زیاده‌روی در مصرف آن ممکن است اثرات منفی جبران‌ناپذیری را بر بدن انسان باقی بگذارد. ازجمله می‌توان بیماری‌هایی مانند دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی، ناباروری، کبد چرب، آلزایمر و ابتلا به سرطان را نام برد. همچنین افزایش وزن و چاقی مزمن نیز از دیگر عواقب مصرف بیش‌ازحد این ماده غذایی است. بااین‌حال طبیعتاً این کربوهیدرات موردنیاز بدن ما برای ادامه حیات بوده و باید در مصرف آن جانب اعتدال را رعایت کرد.

منابع

📌 مطالب پیشنهادی :

• گندزدایی آب
• مضرات سیترات سدیم | بررسی معایب و عوارض جانبی
• زغال فعال شده چگونه کار می کند؟
• شرایط نگهداری ایزوتیازولین
• انتراسیت چیست ؟ کاربرد انتراسیت در تصفیه آب