فرآیند شیمیایی چیست و در رابطه با آن چه می‌دانید؟

فرآیند شیمیایی به فعالیت آزمایشگاهی که در آن، مواد با یکدیگر واکنش شیمیایی ایجاد کرده و محصولات جدید تشکیل ‌شود، فرآیند شیمیایی chemical reaction می‌گویند. در واقع، یک تغییر شیمیایی در یک یا چند ماده واکنش‌دهنده، می‌تواند باعث دگرگونی خواص این مواد و تشکیل فرآورده‌های جدید شود. این نوع فرآیند، شامل ساخت مولکول‌هایی است که با دیگر مولکول‌های ماده متفاوت است.

فرآیند شیمیایی چیست؟

فرآیند شیمیایی روشی برای ایجاد تغییرات در ترکیبات شیمیایی است و کاربرد آن در ساخت مواد شیمیایی کشاورزی، پتروشیمی، اولئوشیمیایی، سرامیک، پلیمر‌ها، لاستیک، عطر‌ها، طعم‌دهنده‌ها، مواد منفجره و… است. کارخانه‌های فرآوری شیمیایی از تجهیزات و فناوری‌های تخصصی در فرآیند تولید استفاده می‌کنند. این تجهیزات، می‌توانند سخت‌ترین شرایط عملیاتی را تحمل کنند. شرایط سخت در تاسیسات فرآوری شیمیایی، نیاز‌های استثنایی را برای مقاومت در برابر گرما، فشار، تنش و خوردگی در طول عمر کاری خود ایجاد می‌کند. عملیات واحد پردازش مواد جامد شیمیایی در تمام آزمایشگاه‌های شیمیایی وجود دارد، با این حال اکثر مهندسان شیمی برای مقابله با مشکلات فرآیند فناوری ذرات مجهز نیستند.

انواع فرآیند شیمیایی

فرآیند شیمیایی می‌تواند خودبه‌خود رخ دهد یا توسط یک نیروی خارجی ایجاد شود. طی فرآوری شیمیایی، مواد خام (فله) به محصولات نهایی و باارزش برای سایر صنایع تبدیل می‌شوند. صنعت فرآوری شیمیایی، در درجه اول قلمرو مهندسی فرآیند شیمی است و طیف گسترده‌ای از دیگر کاربردهای علمی، مهندسی و اقتصادی را دربر می‌گیرد. صنعت فرآوری شیمیایی شامل آن دسته از تاسیسات تولیدی است که محصولات آن‌ها شامل موارد زیر است:

  • واکنش‌های شیمیایی بین مواد آلی یا معدنی
  • جداسازی یا خالص‌سازی یک محصول طبیعی با کمک واکنش‌های شیمیایی
  • تهیه مخلوط‌های فرموله‌شده خاص از مواد طبیعی یا مصنوعی

ایمنی فرآیند شیمیایی

کارخانه‌های شیمیایی دارای خطرات مختلفی هستند. خطرات مکانیکی معمول می‌توانند باعث صدمات کارگران شوند و خطرات شیمیایی شامل خطرات سمی، واکنش‌پذیری، آتش‌سوزی و انفجار هستند. فرآیند‌های پیچیده‌تر، به ایمنی بیشتری نیاز دارند و لازم است که مهندسان فرآیند‌ شیمیایی درک دقیق و اساسی‌تری از ایمنی فرآیند داشته باشند. ایمنی فرآیند‌های شیمیایی، به یک رشته علمی تبدیل شده است که شامل بسیاری از نظریه‌ها و شیوه‌های فنی می‌شود.

فرآیند مهندسی شیمیایی

فرآیند مهندسی شیمی بر طراحی فرآیند‌هایی متمرکز است که عملکرد بهینه را در فناوری، اقتصاد، محیط‌زیست و… به‌منظور رفع نیاز‌های جامعه ارائه می‌کند. فرآیند مهندسی شیمی را می‌توان به رشته‌های زیر تقسیم کرد:

  • طراحی فرآیند
  • کنترل فرآیند
  • عملیات فرآیندی
  • ابزار‌های پشتیبانی
  • اقتصاد فرآیندی

جمع‌بندی

فرآیند شیمیایی به سلسله مراحلی گفته می‌شود که در آن، یک یا چند ماده به فرآورده‌ها و محصولات مختلف تبدیل می‌شوند. واکنش شیمیایی، آرایش و چینش اتم‌های تشکیل‌دهنده را تغییر می‌دهد تا مواد مختلفی را به‌عنوان محصول ایجاد کند. سوزاندن سوخت، ذوب آهن، ساخت شیشه و سفال، ساخت پنیر و…، از جمله فعالیت‌هایی هستند که شامل واکنش‌ شیمیایی می‌شوند. این روش‌ها، طی هزاران سال شناخته شده و مورداستفاده قرار گرفته‌‌اند.

منابع

 

5/5 - (4 امتیاز)